ભુમિકા
SBI દ્વારા ભારત ભારતની સૌથી મોટી જાહેર ક્ષેત્રની બેંક એટલે કે સ્ટેટ બેંક ઑફ ઇન્ડિયા (SBI) એ નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે ભારત સરકારને ₹8,077 કરોડનું ડિવિડન્ડ ચૂકવ્યું છે. આ ચૂકવણી માત્ર એક નાણાકીય વ્યવહાર નથી, પણ દેશની અર્થવ્યવસ્થામાં સરકારના નફાકારક હિસ્સેદાર રૂપે SBIની ભૂમિકા સ્પષ્ટ કરે છે.
ડિવિડન્ડ શું છે?
SBI દ્વારા ભારત ડિવિડન્ડ એ કંપનીના નફાનો એક હિસ્સો છે, જે તેનાં શેરધારકોને વળતર તરીકે આપવામાં આવે છે. SBI જેવી જાહેર ક્ષેત્રની કંપનીઓમાં સૌથી મોટો શેરધારક ભારત સરકાર હોય છે, એટલે કે આવા પીએસયૂ (PSU) દ્વારા આપેલા ડિવિડન્ડ દેશમાં નાણાકીય સંસાધનો માટે ઉપયોગી પુરવઠો પુરો પાડે છે.
આ ડિવિડન્ડના સંદર્ભમાં મહત્વપૂર્ણ માહિતી
| મુદ્દો | વિગત |
|---|---|
| ડિવિડન્ડની રકમ | ₹8,077 કરોડ |
| પ્રાપ્તકર્તા | ભારત સરકાર |
| નાણાકીય વર્ષ | 2024-25 |
| ચૂકવણીની તારીખ | 9 જૂન 2025 |
| SBIના શેરધારકોને પ્રતિ શેર ડિવિડન્ડ | ₹15.90 |
ડિવિડન્ડ આપવાની પાછળના પરિબળો
- લાભદાયક નફો: SBI નું નેટ પ્રોફિટ FY24 માટે ₹70,901 કરોડ રહ્યું છે, જે તેના ઇતિહાસનું સૌથી ઊંચું છે.
- કાર્યક્ષમ નાણાંકીય વ્યવસ્થાપન: ખરાબ દેવું ઘટ્યું, NPA સ્તર ઘટ્યું.
- માર્કેટ સ્થિરતા અને વિકાસ: વ્યાજદરમાં સુધારો, ગ્રાહક વૃદ્ધિ અને ડિજીટલ ટ્રાન્ઝેક્શન વધ્યું.
- સરકારની આવકમાં સહાય: નોન-ટેક્સ આવકના સ્રોત રૂપે ખાસ મહત્વ.
ભારત સરકાર માટે આ ડિવિડન્ડનું મહત્વ
- નાણાંકીય ઘટાડાના સમયમાં સહાય: સરકારના વિકાસ ખર્ચ માટે પૂરક આવક.
- બજેટ ગેપ પૂરો કરવો: નોન ટેક્સ આવકના રૂપમાં કેન્દ્ર સરકારના Rajkoshiya Ghata ઘટાડવા માટે ઉપયોગી.
- PSUની કામગીરી પર વિશ્વાસ વધે છે: અન્ય પીએસયૂ પર પણ અસર પડે છે.
SBIના નફાની સાથે સરખામણી (અગાઉના વર્ષો સાથે)
| નાણાકીય વર્ષ | નેટ નફો (₹ કરોડમાં) | ડિવિડન્ડ (₹ કરોડમાં) |
|---|---|---|
| 2022-23 | ₹55,648 | ₹6,959 |
| 2023-24 | ₹61,077 | ₹7,500 (લગભગ) |
| 2024-25 | ₹70,901 | ₹8,077 |
માર્કેટ પર અસર
SBI દ્વારા ભારત SBIએ ₹15.90 પ્રતિ શેર ડિવિડન્ડ જાહેર કર્યા પછી, તેની શેર કિંમતમાં પણ 3-5%નો વધારો નોંધાયો છે. રોકાણકારોમાં વિશ્વાસ વધ્યો છે અને રોકાણક્ષેત્ર તરીકે પીએસયૂ બેંકોની ઈમેજ સુધરી છે.
RBIના રેકોર્ડ ડિવિડન્ડ સાથે સરખામણી
SBI દ્વારા ભારત RBI એ પણ FY24 માટે ₹2.1 લાખ કરોડનું ડિવિડન્ડ ભારત સરકારને આપ્યું છે. જ્યારે RBIનું ડિવિડન્ડ ફોરેક્સ ફાયદા અને વ્યાજદરના વ્યવસ્થાપન પરથી મળ્યું છે, ત્યારે SBIનું ડિવિડન્ડ તેના નેટ નફા પરથી ચૂકવાયું છે.ગુજરાતનો સૌથી મોટો બેંકિંગ કાવતરું – RBL બેંકમાંથી ₹1,445 કરોડની ઠગાઈ
સામાન્ય જનતાને તેનાથી શું ફાયદો?
- સરકાર પાસે વધુ આવક: આ આવક સામાજિક યોજનાઓ, ઉદ્યોગ સહાય અને વિકાસ પ્રોજેક્ટ માટે વપરાય શકે છે.
- વિશ્વાસનું માધ્યમ: દેશની સૌથી મોટી બેંકના નફાકારક પરિણામોથી રોકાણકારોમાં વિશ્વાસ વધે છે.
- પીએસયૂ શેરની લોકપ્રિયતા વધે: નાણાકીય રીતે મજબૂત પીએસયૂમાં લોકો વધુ રોકાણ કરે છે.
નિર્મલા સીતારમણની ટિપ્પણી
SBI દ્વારા ભારત નાણામંત્રી શ્રીમતી નિર્મલા સીતારમણે કહ્યું કે, “SBI તરફથી મળેલા ડિવિડન્ડ અર્થતંત્રની સ્થિરતા અને બેંકિંગ ક્ષેત્રની મજબૂતીનો સંકેત છે.”
આગામી દ્રષ્ટિકોણ
- SBI આગામી વર્ષોમાં પણ નફામાં વૃદ્ધિનો અનુમાન ધરાવે છે.
- તેના ડિજીટલ પોર્ટફોલિયો અને MSME ફોકસ ભવિષ્યમાં વધુ નફાકારક બની શકે છે.
- સરકાર વધુ પડતી પીએસયૂ ડિવિડન્ડની અપેક્ષા રાખી રહી છે.
સમાપ્તી
SBI દ્વારા ભારત સરકારને આપવામાં આવેલ ₹8,077 કરોડનું ડિવિડન્ડ માત્ર આંકડો નથી, પણ તે પીએસયૂ બેંકોની વિશ્વસનીયતા, ભારત સરકારની નોન ટેક્સ આવક અને ભારતીય અર્થતંત્રના ભવિષ્ય માટેનો મજબૂત આધાર છે. આવા ડિવિડન્ડથી સરકારને ભવિષ્ય માટે નવા વિકાસના દ્વાર ખૂલે છે અને સામાન્ય નાગરિકને પણ ઉન્નતિ મળે છે.