Start Your Own Dairy Farm ગુજરાતમાં ખેતી અને પશુપાલન એક ઉંડો વારસો ધરાવે છે. આજના સમયમાં રોજગારની તકો ઘટી રહી છે, ત્યારે ડેરી ફાર્મિંગ એક ખુબજ લાભદાયક વ્યવસાય બની રહ્યો છે. દૂધનું ઉત્પાદન અને તેનું વેચાણથી સામાન્ય ખેડૂત કે યુવાન સરળતાથી નફો કમાઈ શકે છે. આ લેખમાં આપણે ખૂબ સરળ ભાષામાં ડેરી ફાર્મ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી મેળવશું.
ડેરી ફાર્મિંગ શું છે?
Start Your Own Dairy Farm ડેરી ફાર્મિંગ એટલે ગાય કે ભેંસને પાળી દૂધનું ઉત્પાદન કરવાનો વ્યવસાય. પશુ પાસેથી દૂધ મેળવવું, તેનું સાચવણું કરવું અને પછી તેનું વેચાણ કરવું એ આખી પ્રક્રિયાનો ભાગ છે. દૂધ ઉપરાંત છાશ, દહીં, ઘી, પનીર પણ બનાવવામાં આવે છે. આ બધું મળીને ડેરી ફાર્મિંગ છે.સપના ને સાકાર કરનાર ખેતી માત્ર 6 મહિનામાં 1 એકરમાંથી કમાવો ₹10 લાખ!
ડેરી ફાર્મ શરૂ કરવા માટેની તૈયારી
યોગ્ય જગ્યા પસંદ કરવી ડેરી ફાર્મ માટે જગ્યા પસંદ કરતી વખતે જોઈએ કે ત્યાં પાણીની સુવિધા હોય, હવા ફરતી રહે અને ખોરાકનું યોગ્ય પૂરવઠો મળે.
પશુની પસંદગી Start Your Own Dairy Farm તમે ગાય કે ભેંસ બંનેમાંથી પસંદ કરી શકો છો:
- ગાય: ગિર, સાહિવાલ, જર્સી
- ભેંસ: મુર્રા, મહેસાણા પશુ તંદુરસ્ત હોવો જોઈએ અને દૂધ આપતી ક્ષમતા સારી હોવી જોઈએ. શેડ બનાવવું પશુઓ માટે હवादાર અને સાફ શેડ બનાવવું. વરસાદથી બચાવ માટે છાપરો હોવો જોઈએ. દર પશુ માટે ખાસ જગ્યા રાખવી જોઈએ.
ખોરાક અને પાણી Start Your Own Dairy Farm દૂધદાતા પશુઓ માટે લીલો ઘાસ, સૂકો ઘાસ, ખલ અને ખાવાનું મિશ્રણ જરૂરી છે. પાણી પણ પૂરતું મળવું જોઈએ.
દવાઓ અને રસીકરણ પશુઓ તંદુરસ્ત રહે તે માટે સમયસર રસીકરણ અને ચેકઅપ જરૂરી છે. નજીકમાં વેટરનરી ડોક્ટર હોય તો સારું.
રોજિંદી કામગીરી Start Your Own Dairy Farm દરરોજ પશુઓને ખોરાક આપવો, પાણી આપવું, સફાઈ કરવી અને દૂધ કાઢવું આવશ્યક છે. દરેક કામગીરીનો રેકોર્ડ રાખવો જોઇએ.
ખર્ચ અને નફો
પ્રારંભિક ખર્ચ (10 પશુ માટે):
- પશુ ખરીદી: ₹6,00,000
- શેડ બનાવટ: ₹1,50,000
- સાધનો: ₹50,000
- ખોરાક (2 મહિના): ₹60,000
- દવાઓ: ₹10,000 કુલ: ₹8,70,000
માસિક આવક અને ખર્ચ:
- દૂધ ઉત્પાદન: 3000 લિટર/મહિનો
- વેચાણ દર: ₹50/લિટર → ₹1,50,000
- ખર્ચ: ₹75,000 → નફો: ₹75,000
સહાય અને લોન
નાબાર્ડ યોજના Start Your Own Dairy Farm ડેરી માટે નાબાર્ડ દ્વારા 25%થી વધુ સબસીડી મળે છે.
પશુપાલન વિભાગ રાજ્ય સરકાર દ્વારા સહાય મળે છે અને પશુ સંઘો પણ મદદ કરે છે.
બેંક લોન SBI, BOB જેવી બેંકો લોન આપે છે. યોજના બનાવવી પડે.
દૂધ વેચવાનું અને ગ્રાહકો સુધી પહોંચવાનું યોજના
સહકારી મંડળી અમૂલ, સરસ જેવી મંડળીઓ દૂધ ખરીદે છે.
સ્થાનિક વેચાણ આપ Neighborhoodમાં સીધા ગ્રાહકોને વેચી શકો.
દૂધના ઉત્પાદનો પનીર, ઘી, દહીં બનાવી વેચી નફો વધારી શકો.
ઓનલાઇન વેચાણ MilkBasket, BigBasket જેવી સાઇટ્સ પર વેચાણ કરી શકાય.
ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ
મોબાઇલ એપ્લિકેશનStart Your Own Dairy Farm પશુઓના રેકોર્ડ માટે Gaushala App, MoooFarm App ઉપયોગી છે.
દૂધ દોહન મશીન આ મશીનો સમય બચાવે છે અને સ્વચ્છ દૂધ આપે છે.
સીસીટીવી કેમેરા ફાર્મ પર દેખરેખ માટે કેમેરા લગાડો.
સફળ કિસ્સાઓ
વલસાડના કિશોરભાઈ 20 ગાયથી શરૂ કર્યું અને આજે તેઓ દર મહિને ₹2 લાખ કમાય છે.
જામનગરના હર્ષાદભાઈ તેઓએ ઘીનું યુનિટ શરૂ કર્યું અને ઓનલાઇન વેચાણથી સફળ થયા.
શિક્ષણ અને તાલીમ
તાલીમ કેન્દ્રો કૃષિ યુનિવર્સિટી, કૃષિ મંડળીઓ તાલીમ આપે છે.
ઓનલાઈન કોર્સ YouTube પર પણ બહુ સારાં ડેરી કોર્સ છે.
રોજિંદી SOP (Standard Operating Procedure)
- સવારે 6 વાગે: સફાઈ, પાણી અને ખોરાક
- સવારે 7 વાગે: દૂધ કાઢવું
- બપોરે: બીજું ખોરાક અને પાણી
- સાંજે: ફરી દૂધ કાઢવું
- રાત્રે: ચેકઅપ અને આરામ
ઘણીવાર પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)
પ્રશ્ન: શું ખેડૂત હોવો જરૂરી છે? જવાબ: ના, કોઈપણ શીખીને કરી શકે છે.
પ્રશ્ન: ગામમાં કરીએ કે શહેર નજીક? જવાબ: બંને શક્ય છે, પરંતુ શહેર પાસે વેચાણ સરળ થાય છે.
પ્રશ્ન: દૂધ બગડે નહીં તે માટે શું કરવું? જવાબ: ફ્રીજ કે ચિલ્લર યુનિટ રાખવી.
પ્રશ્ન: લોન માટે શું ડોક્યુમેન્ટ જોઈએ? જવાબ: આધારકાર્ડ, જમીન પત્રો, યોજના પત્રક.
સંપૂર્ણ લેખનું સારાંશ: ડેરી ફાર્મિંગ એ આજે ખુબ સરળ અને નફાકારક વ્યવસાય બની ગયો છે. તમે ઓછા ખર્ચમાં શરૂ કરી શકો છો અને સરકારી સહાયથી પણ આગળ વધી શકો છો. તમારી મહેનત, યોગ્ય યોજના અને ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ તમને સફળ બનાવશે.
મહત્વનું: ફાર્મ શરૂ કરતા પહેલા હાલની બજાર સ્થિતિ અને દૂધના દરોની માહિતી લઈ લો. તમારું વ્યવસાયિક પ્લાન બાંધો અને ધીરજ રાખી આગળ વધો.
આભાર!